tarihbulteni
inkilaplar
1-Siyasi alanda yapılan inkılâplar şunlardır:•Saltanatın kaldırılması. (1922)
•Cumhuriyet’in ilanı. (1923)
•Halifeliğin kaldırılması. (1924)
•Türkiye’nin idari teşkilatlanması (illere, ilçelere, köylere ayrılması) (1921, 1924, 1930)
•Ankara’nın başkent olması. (1923)
•Çok partili hayata geçiş denemeleri. (Serbest Cumhuriyet Fırkası, 1930)
•Kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınması. (1934)
2-Hukuk alanında yapılan inkılâplar şunlardır:
•Mecellenin Kaldırılması (1924 - 1937)
•Şer'iyye mahkemelerinin kaldırılması: (1924) Dine dayalı mahkemeleri kaldırarak hukuk alanındaki ikililiği önlemiştir.
•1924 Anayasası’nın kabulü: 1921 Anayasası olağanüstü şartlar altında hazırlanmıştır İnkılâpların yapılmasını kolaylaştıracak yeni bir anayasaya ihtiyaç olduğu için 1924 Anayasası hazırlanmış ve kabul edilmiştir.
•Türk Medeni Kanunu’nun kabulü: (1924-1937) İsviçre’den alınmıştır. Evlenme, boşanma, miras, aile hukuku gibi konuların din kurallarına göre değil, modern Avrupa hukukuna göre düzenlenmesini sağlamıştır. Kanun ile erkeğin çok eşliliği ve tek taraflı boşanmasına ilişkin düzenlemeler kaldırıldı; kadınlara boşanma hakkı, velayet hakkı ve malları üzerinde tasarruf hakkı tanındı.
•Türk Ceza Kanunu’nun kabulü: (1926) İtalya’dan alınmıştır. Ceza hukuku dini kurallara göre değil de Avrupa yasalarına göre düzenlenmiştir.
3-Eğitim ve kültür alanında yapılan inkılâplar şunlardır:
•Millet Mekteplerinin Açılması (1920)
•Tevhid-i Tedrisat (Öğretim birliği) kanununun kabulü: (1924) Böylece eğitim laikleştirilerek tüm eğitim kurumları Milli Eğitim Bakanlığına bağlandı. Kız ve erkekler eşit haklarla eğitim görmeye başladı.
•Medreselerin kapatılması: (1926) Laikleşmeye ve eğitimdeki ikiliği önlemeye yöneliktir.
•Maarif Teşkilatı (eğitim sistemi yasası) Hakkında Kanun : (1926) Ülkede ilkokul lise ve yükseköğretimin belli esaslara göre düzenlenmesi için kabul edildi. Devletin izni olmadan okul açılamayacağı belirtilerek okullarda hangi derslerin ne şekilde okutulacağı belirlendi.
•Latin Alfabesinin kabulü: (1928) Okur-yazar oranın artmasına neden olmuştur. (Bunu harf devriminden sonra basılan kitap sayısındaki büyük artıştan anlamaktayız.) Ayrıca kültürel etkileşimi ve bilgi akışını hızlandırmıştır.
•Güzel Sanatlarda Yenilikler (1928)
•Türk Tarih Kurumu’nun kurulması (1931)
•Türk Dil Kurumu’nun kurulması: (1931) Türk dilini zenginleştirmek, Türkçeden yabancı kelimeleri çıkartmak ve halk dili ile aydın dili arasındaki farkı ortadan kaldırmak için kurulmuştur. Milliyetçilik ilkesi ile ilgili bir faaliyettir.
•Üniversite Reformu (1933)
•Üniversite Öğreniminin Düzenlenmesi (1933)
•Köy Enstitüleri (1940)
4-Toplumsal (Sosyal) alanda yapılan inkılâplar şunlardır:
•Tekke ve Zaviyelerin kapatılması. (1925)
•Şapka kanunu ve kılık kıyafet inkılâbı. (1925)
•Miladi Takvimin kabulü: Hicri ve Rumi takvime son verilmiştir. (1925)
•Uzunluk, ağırlık, ölçü ve saat birimlerinin değiştirilmesi: (1931) Arşın ve endaze yerine, metre ve kilogram kabul edilmiştir. Ekonomik alanda batı ile bütünleşmeyi sağlar. Toplumda saat ve ölçüler konusundaki ikiliği ortadan kaldırmaya yöneliktir. İlişkilerde Avrupa ile uyum sağlamıştır.
•Soyadı kanunun kabulü ve ayrıcalığı olan unvanların kullanılmasının yasaklanması: (1934) Halkçılık ilkesiyle ilgili olup sınıf farkını önlemeye yöneliktir. Toplumsal alanda yapılan tüm inkılâplar, çağdaşlaşmaya yöneliktir.
•Miili Bayramlar ve Genel Tatiller (1935)
5-Ekonomi alanında yapılan inkılâplar şunlardır:
•Kapitülasyonların kaldırılması: (1929) Ekonomik bağımsızlığımızı sağlamış, Anadolu’yu ham madde kaynağı ve açık pazar alanı olmaktan kurtarmıştır.
•Aşar vergisinin kaldırılmasını: (1925) Halkçılık la ilgili bir yenilik olup köylünün vergi yükünü hafifletmiştir.
•Kabotaj Kanununun kabulü: (1926) Ulusçuluk alanında bir inkılâp olup denizciliğimizi geliştirmeyi amaçlamıştır. Türk denizlerinde ticaret yapma hakkının, Türklere ait olmasıdır. Kapitülasyonların etkisini silmeye yönelik bir faaliyettir.
•İzmir İktisat Kongresi (1923)
•Çiftçinin Özendirilmesi (1925)
•Örnek Çiftliklerin Kurulması (1925)
•Tarım Kredi Kooperatifleri'nin Kurulması (1925)
•Sanayi Teşvik Kanunu (1927)
•I. ve II. Kalkınma Planları (1933, 1937)
•Yüksek Ziraat Enstitüsü'nün Kurulması (1935)
•Ticaret ve Sanayi Odalarının Kurulması (1935)
•Toprak Reformu (1929)
Tarihlerin ne kadar yakın olduğuna, ne kadar hızlı bir çağdaşlaşma yaşandığına dikkat ettiniz mi? "Az zamanda çok büyük işler başardık" demişti o büyük adam. Biz çok zamanda hangi işleri başardık?
alıntıdır...